ذکر مصیبت

از دانشنامه‌ی اسلامی


«ذکر مصیبت»، سنتى است در جهت احیاى یاد و نام ائمه (علیهم السلام) و مطرح نگه داشتن حادثه عاشورا. در این برنامه، چه به صورت مقطع پایانى سخنرانى و موعظه و چه به صورت مستقل، حوادث کربلا و کیفیت‌ شهادت امام حسين‌ (علیه السلام) و یاران او، و نیز امامان دیگر به صورتى سوزناک نقل مى‌شود که سبب تحریک عواطف و گریستن بر سیدالشهدا مى‌گردد.

نقل حوادث بر اساس مقتل‌ها انجام مى‌گیرد و شایسته است که از منابع معتبر و شعرهاى خوب استفاده مى‌شود تا موجب وهن به مقام معصومین و خاندان عصمت نگردد.

امام سجاد (علیه السلام) که بیست‌ سال به یاد عاشورا مى‌گریست، مى‌فرمود: یاد شهادت فرزندان‌ فاطمه (علیها السلام) چشمانم را پر اشک مى‌کند؛ «انى لم اذکر مصرع بنى فاطمة الا خنقتنى لذلک‌ عبرة‌». با این حساب، یاد حادثه و یادآورى آن مظلومیت ها خودش کافى است تا مستمعان‌ را بگریاند و نیازى به آمیختن دروغ یا نقل حرف هاى بى‌اساس در ذکر مصیبت و مرثیه خوانى نیست.

ذکر مصیبت، سبب تعمیق نهضت‌ حسینى و پیوند عاطفى و قلبى شیعه با سیدالشهدا است و نقشه دشمنان اهل بیت را که کوشش در محو جنایات خویش داشتند، نقش بر آب مى‌کند و جامعه را هوادار اهل بیت و خصم ظالمان مى‌پرورد.

البته باید ذاکران و مرثیه خوانان، هم شایستگى این منصب حساس را داشته باشند و هم در محتواى مرثیه‌خوانى خود دقت داشته باشند و نصایح بزرگان را در آداب آن به کار بندند.

پانویس

  1. بحارالانوار، ج ۴۵، ص ۱۰۹.
  2. ر.ک: «نقش انقلابى یاد و یادآوران‌»، شریعتى؛ بحارالانوار، ج ۴۴، ص ۲۷۸، احادیث گریستن و عزادارى بر سیدالشهداء را آورده است.

منابع

واقعه عاشورا
قبل از واقعه
شرح واقعه
پس از واقعه
بازتاب واقعه
وابسته ها